Ten, kto myśli, że wszystko już wie na temat swojej małej ojczyzny, zapewne tylko częściowo ma rację. Mogą to potwierdzić uczniowie z klasy IITbg, którzy 1 czerwca zwiedzali polską część Roztocza Wschodniego w towarzystwie Barbary Łuczkowskiej, przewodniczki z Muzeum Kresów w Lubaczowie i Grzegorza Chmielowca, autora książki ,,Werchrata-perła Roztocza”.
Wycieczka rozpoczęła się od obejrzenia pamiątek historii w Werchracie- wsi, która dawniej liczyła około 5 tysięcy mieszkańców, a dziś należy do największych pod względem zajmowanej powierzchni sołectw w Polsce. Pozostałością po czasach świetności jest duży, murowany kościół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika ( dawna cerkiew grekokatolicka). W pobliżu znajduje się grób proboszcza parafii sprzed II wojny światowej, E. Chomińskiego. Nie wszyscy wiedzą, że syn popa-Józef Chomiński- był wybitnym profesorem, współtwórcą polskiej powojennej muzykologii.
Po drugiej stronie asfaltowej drogi zachował się austriacki cmentarz z czasów I wojny światowej. Pochowano tam obok siebie żołnierzy wrogich, austriackich i rosyjskich wojsk, dając potomnym przykład a zarazem najtrudniejszą do odrobienia lekcję z życia.
Tuż za wsią rozpoczyna się szlak im. św. Brata Alberta ( a dokładniej: jego część), który w 1990 roku uroczyście poświęcił kardynał Marian Jaworski. Droga wśród buków, wyrosłych na miejscu dawnej wsi Monastyrz, prowadzi na wzgórze, gdzie w XVII w powstał klasztor (monastyr). W otoczeniu natury szczególnie wybrzmiewały opowieści o dawnych czasach, po których zostały ruiny klasztoru i pamięć o działalności świętego, który w tej okolicy postanowił założyć pustelnię.
Wycieczka była okazją do poznania historii, geografii, przyrody, tradycji i kultury Roztocza. Okazało się, że zdobyta wiedza budzi dociekliwość i rodzi kolejne pytania. Aby poznać odpowiedzi-trzeba tu jeszcze wrócić. Zapewne nie raz…
Dorota Krzowska-Ważna
